કંપની મીઠાથી લઈને વહાણ સુધી બધું બનાવે છે, તેમ છતાં રતન ટાટાનું નામ અમીરોની લિસ્ટમાં કેમ નથી, તેનું કારણ શું છે?

ટાટા ગ્રુપ લક્ઝરી કાર નિર્માતા લેન્ડ રોવર-જગુઆરની માલિકી ધરાવે છે. તે એર ઈન્ડિયાનો માલિક છે. દેશની સૌથી મોટી ટેક કંપનીઓમાંની એક TCS પણ ટાટા ગ્રુપની છે. એકલા TCSનું માર્કેટ કેપ 14 લાખ કરોડ રૂપિયા થવા જઈ રહ્યું છે.

હવે સવાલ એ છે કે આટલી મોટી કંપનીઓથી સજ્જ ટાટા ગ્રુપ જેવા દિગ્ગજ જૂથના ઘણા વર્ષો સુધી ચેરમેન રહેલા રતન ટાટા અમીરોની યાદીમાં ક્યાંય કેમ દેખાતા નથી. આનો જવાબ થોડો જટિલ છે.

એક સરળ જવાબ એ છે કે રતન ટાટા પાસે કોઈપણ કંપનીમાં કંટ્રોલિંગ હિસ્સો નથી. હવે એક નવો પ્રશ્ન ઊભો થાય છે કે આવું કેવી રીતે થઈ શકે. ટાટા ગ્રૂપના સ્થાપક રતન ટાટાનો પરિવાર છે, તો પછી તેમની પાસે કંટ્રોલિંગ હિસ્સો કેમ નથી?

ટાટા પરિવારે ટાટા ગ્રૂપની કંપનીઓમાં ક્યારેય ઘણા શેર રાખ્યા નથી. રતન ટાટાએ પણ આવું જ કર્યું. 2022માં રતન ટાટાની કુલ સંપત્તિ 3800 કરોડ રૂપિયા હોવાનો અંદાજ છે. આમાંથી મોટા ભાગના ટાટા સન્સ તરફથી આવ્યા છે, જેમાં ટાટા ગ્રૂપનો સમાવેશ થાય છે.

જોકે, ટાટા સન્સનો 66 ટકા હિસ્સો ટાટા ટ્રસ્ટ પાસે છે. ટાટા ટ્રસ્ટ એક સખાવતી સંસ્થા છે. આ એક ઓટોમેટિક પ્રક્રિયા છે. ટાટા સન્સ જે પણ આવક અથવા નફો કરશે, 66 ટકા ટ્રસ્ટને જશે. ટ્રસ્ટના નાણાં માત્ર સખાવતી હેતુઓ જેવા કે ચેરિટી વગેરે માટે જ જાય છે.

રતન ટાટાની આવકનો સ્ત્રોત ટાટા સન્સ હોવાથી અને ટાટા સન્સની મોટાભાગની આવક ટ્રસ્ટને જતી હોવાથી રતન ટાટાની નેટવર્થમાં કોઈ મોટો ફેરફાર થયો નથી.

ટાટા સન્સ ભલે ગમે તેટલો નફો કરે, પરંતુ તેનો ખૂબ જ નાનો ભાગ રતન ટાટાની નેટવર્થમાં પ્રતિબિંબિત થશે. તમને જણાવી દઈએ કે રતન ટાટાએ 2012માં ટાટા સન્સના ચેરમેન પદ પરથી રાજીનામું આપ્યું હતું.